23 lutego, 2022

Urazy stawu barkowego najczęściej dotykają sportowców, jednak i od tej reguły są wyjątki. Mogą pojawić się również w wyniku przeciążenia podczas wykonywania codziennych obowiązków. Pierwszym symptomem jest uciążliwy ból, który nasila się w trakcie ruchów rękoma. Pojawić się może również zasinienie czy opuchlizna. Jak rozpoznać zwichnięcie barku? Jakie są najczęstsze rodzaje urazów stawu barkowego? Jak długo trwa rehabilitacja?

Przyczyny urazów i zwichnięcia barku

Wśród najczęstszych przyczyny urazów i zwichnięcia barku wymienia się m.in.:

upadek na wyciągniętą rękę lub ramię,
silne, bezpośrednie uderzenie w bark,
niespodziewane, gwałtowne szarpnięcie (np. podczas jazdy tramwajem),
wykręcenie przez kogoś ręki,
niefortunny ruch barku,
podnoszenie zbyt ciężkich przedmiotów,
zbyt intensywny trening,
kontuzje będące wynikiem nieodpowiedniej rozgrzewki lub jej braku,
praca fizyczna ponad siły,
wypadek komunikacyjny,
upadek podczas napadu padaczkowego,
zwyrodnienia stawu barkowego wynikające z uwarunkowań genetycznych lub wieku,
choroby o podłożu reumatycznym,
wiotkość stawów m.in. w zespole Marfana.

Urazy barku stawowego często dotykają osoby aktywne fizycznie – grające w piłkę nożną, siatkówkę, tenisa, hokej oraz uprawiające narciarstwo. Gdy już raz zwichnęliśmy bark, jesteśmy bardziej narażeni na ponowny uraz tego typu.

Najczęstsze urazy stawu barkowego

Urazy stawu barkowego wiążą się z naciągnięciem lub naderwaniem mięśni, ścięgien czy też więzadeł. Wśród najczęściej występujących obrażeń wymienia się:

uszkodzenie stożka rotatorów,
zwichnięcie barku (uszkodzeniu może ulec staw barkowy, otaczającego go więzadła i mięśnie),
niestabilność barku (w przypadku zbyt szybkiego powrotu do aktywności fizycznej po przebytym urazie lub nieprawidłowo prowadzonej rehabilitacji),
przeciążenie stawu barkowego,
zwyrodnienie stawu barkowego związane z licznymi stanami zapalnymi i krwawieniami w obrębie stawu barkowego.

Objawy urazów i zwichnięcia barku

Urazów stawu barkowego w żadnym wypadku nie należy ignorować. Z pewnością, gdy dojdzie do jakiegokolwiek uszkodzenia, pojawią się dokuczliwe objawy. Najczęściej występujące symptomy to m.in.:

intensywny ból w górnej części ramienia, który narasta w czasie ruchów rękoma,
trudności w poruszaniu kończyną,
osłabienie siły mięśniowej kończyny,
uczucie niestabilności stawu,
wystający koniec obojczyka, który po wciśnięciu ponownie „wyskakuje” (tzw. objaw klawisza),
obrzęk i opuchlizna,
zasinienie,
krwiaki,
zniekształcenie wyglądu ramienia,
głowa kości ramiennej może być wyczuwalna w okolicy pachy,
drętwienie, pieczenie lub mrowienie kończyny (gdy uszkodzony zostanie nerw),
może pojawić się również stan podgorączkowy lub gorączka oraz ogólne złe samopoczucie.

Urazy stawu barkowego – jak leczyć?

Gdy zauważymy objawy bólowe lub trudności z poruszaniem barkiem, powinniśmy udać się do lekarza. Niewyleczony uraz może skutkować poważnymi konsekwencjami. Po wykonaniu prześwietlenia (RTG) możliwe jest zdiagnozowanie miejsca i rozległości urazu oraz zastosowanie najlepszego sposobu leczenia.

Zwichnięty bark wymaga nastawienia. Najczęściej wykorzystuje się w tym celu metodę zamkniętą, bezoperacyjną. Pacjent otrzymuje znieczulenie miejscowe lub ogólne. W niektórych przypadkach konieczna może być interwencja chirurgiczna.

W razie urazu stawu barkowego stosowane są zimne okłady, a także leki zawierające paracetamol oraz preparaty przeciwbólowe do stosowania miejscowego (np. w formie żelu). Nie należy używać maści i plastrów rozgrzewających – zwłaszcza od razu po doznaniu obrażenia, ponieważ mogą przynieść odwrotny efekt. Nasilą ból, zwiększając opuchliznę. Z tej formy terapii można skorzystać na dalszym etapie leczenia urazu stawu barkowego. Barku nie powinno się przeciążać, często lekarz rekomenduje jego unieruchomienie za pomocą stabilizującej ortezy.

Rehabilitacja w przypadku urazów stawu barkowego

Po urazie stawu barkowego ważna jest rehabilitacja. Najczęściej polega ona na systematycznych ćwiczeniach rozciągających mięśnie. Początkowo ćwiczenia wykonywane są bez obciążenia. Następnie większy nacisk kładzie się na stabilizację stawu oraz zwiększenie siły mięśniowej. Istotna jest terapia manualna, która ma na celu poprawę ruchomości stawu i odblokowanie go. Pacjenci poddawani się fizykoterapii (np. działanie pola magnetycznego, ultradźwięki, laser). Popularny staje się także kinesiotaping.

Ćwiczenia zalecone przez rehabilitanta powinny być wykonywane regularnie – również w domu.

Leczenie wraz z rekonwalescencją po urazie stawu barkowego może trwać ok. 3-6 tygodni. Osoby, które chcą powrócić do dawnej aktywności fizycznej, powinny robić to rozważnie. Pierwszy uraz stawu barkowego zwiększa ryzyko kolejnych w przyszłości.

Jak prowadzić terapie skoliozy u dzieci?

Skolioza, czyli boczne skrzywienie kręgosłupa, objawia się nieprawidłowym wygięciem linii kręgosłupa, wymuszającym nieprawidłową postawę i napięcie mięśniowe, prowadząc do postępującej deformacji trzonów kręgowych. Skolioza najczęściej ujawnia się u dzieci w okolicach dziesiątego roku życia, może być jednak diagnozowana wcześniej, nawet już w łonie matki.

Rodzaje skoliozy u dzieci

Rodzaj terapii skoliozy będzie różnił się w zależności od jej typu oraz pochodzenia. Najczęściej występuje młodzieżowa skolioza idiopatyczna, której przyczyna powstania jest nieznana. Ten typ skoliozy charakteryzuje się widocznym skrzywieniem bocznym, zazwyczaj w odcinku piersiowym kręgosłupa, kształcie „C” lub „S”. Szacuje się, że większość przypadków diagnozy idiopatycznej diagnozuje się 10 a 12 rokiem życia dziecka.

Istnieją także rodzaje skoliozy, które są wrodzone lub wynikają z rozwoju innego schorzenia. Do tej grupy należą skolioza nerwowo-mięśniowa, występująca u dzieci z chorobami nerwowo-mięśniowymi takimi jak porażenie mózgowe, rozszczep kręgosłupa albo dystrofia mięśniowa. Wrodzona skolioza może być też powiązana ze zniekształceniem kręgów.

Jakie terapie skoliozy u dzieci? Metody nieoperacyjne leczenia skoliozy

Większość przypadków skoliozy u dzieci da się leczyć nieoperacyjnie, za pomocą fizykoterapii, ortez lub gorsetu gipsowego.

W przypadku niewielkiego skrzywienia kręgosłupa, fizykoterapia pomaga wzmocnić mięśnie pleców dziecka oraz poprawić jego postawę i poczucie równowagi. Wczesna fizjoterapia pozwala na uniknięcie bólu i zwyrodnień kręgosłupa w przyszłości.

Jeśli skolioza jest umiarkowana lub ciężka i istnieje prawdopodobieństwo jej pogłębienia, lekarz może zalecić noszenie zdejmowanej ortezy pleców, zapobiegającej pogorszeniu się skoliozy. Jeśli jednak skrzywienie kręgosłupa zdiagnozuje się u niemowląt i małych dzieci, częściej stosuje się specjalny, oddychający gips otaczający tułów, który tymczasowo wzmacnia kręgosłup i nie dopuszcza do dalszego rozwoju deformacji.

Warto wspomnieć, że skolioza może być przyczyną powstania stanu zapalnego oraz bólu kręgosłupa. W takim przypadku stosuje się sterydowe zastrzyki zewnątrzoponowe. Wykonywać je może jedynie specjalista, tak wiec ten sposób leczenia wiąże się z regularnymi wizytami w gabinecie. Przed zrobieniem zastrzyku lekarz znieczula dziecko, a następnie umieszcza igłę w przestrzeni zewnątrzoponowej w kręgosłupie. Zastrzyk nie działa od razu, jednak przynosi ulgę w ciągu kilku dni, ułatwiając dziecku normalne funkcjonowanie.

Chirurgiczne leczenie skoliozy

Gdy prowadzenie terapii niechirurgicznych nie daje efektów, może być konieczna operacja leczenia skoliozy. Wykonuje je się w znieczuleniu ogólnym, a po wyjściu ze szpitala dziecko najprawdopodobniej będzie musiało uczęszczać na fizykoterapię. Dokładne procedury związane z zabiegiem chirurgicznym różnią się w zależności od rodzaju i stopnia pogłębienia skoliozy.

Operacje skoliozy bez usztywnienia kręgosłupa wykonuje się w Polsce od 2019 roku. Podczas procedury chirurdzy uzyskują dostęp do kręgosłupa przez kilka małych nacięć zamiast jednego większego, którego używało się w starszych metodach operacji skoliozy. Następnie przyczepia się specjalną nić do kilku kręgów i mocno ją naciąga. Napięcie z uwięzi prostuje kręgosłup. Takie podejście może zapobiec późniejszej operacji usztywnienia kręgosłupa.

W Polsce częściej jednak stosuje się leczenie chirurgiczne polegające na korekcie skrzywienia za pomocą śrub, prętów i implantów. Tego typu operacje są bardziej inwazyjne – wymagają odseparowania mięśni od kręgosłupa (dojście tylne) lub usunięcie jednego żebra (dojście przednie). Prócz usztywnienia kręgosłupa koniecznie jest też częściowe usunięcie tkanki kości i stawów, aby kręgi mogły się ponowne zrosnąć w nowej, prawidłowej pozycji.