23 lutego, 2022

Urazy stawu barkowego najczęściej dotykają sportowców, jednak i od tej reguły są wyjątki. Mogą pojawić się również w wyniku przeciążenia podczas wykonywania codziennych obowiązków. Pierwszym symptomem jest uciążliwy ból, który nasila się w trakcie ruchów rękoma. Pojawić się może również zasinienie czy opuchlizna. Jak rozpoznać zwichnięcie barku? Jakie są najczęstsze rodzaje urazów stawu barkowego? Jak długo trwa rehabilitacja?

Przyczyny urazów i zwichnięcia barku

Wśród najczęstszych przyczyny urazów i zwichnięcia barku wymienia się m.in.:

upadek na wyciągniętą rękę lub ramię,
silne, bezpośrednie uderzenie w bark,
niespodziewane, gwałtowne szarpnięcie (np. podczas jazdy tramwajem),
wykręcenie przez kogoś ręki,
niefortunny ruch barku,
podnoszenie zbyt ciężkich przedmiotów,
zbyt intensywny trening,
kontuzje będące wynikiem nieodpowiedniej rozgrzewki lub jej braku,
praca fizyczna ponad siły,
wypadek komunikacyjny,
upadek podczas napadu padaczkowego,
zwyrodnienia stawu barkowego wynikające z uwarunkowań genetycznych lub wieku,
choroby o podłożu reumatycznym,
wiotkość stawów m.in. w zespole Marfana.

Urazy barku stawowego często dotykają osoby aktywne fizycznie – grające w piłkę nożną, siatkówkę, tenisa, hokej oraz uprawiające narciarstwo. Gdy już raz zwichnęliśmy bark, jesteśmy bardziej narażeni na ponowny uraz tego typu.

Najczęstsze urazy stawu barkowego

Urazy stawu barkowego wiążą się z naciągnięciem lub naderwaniem mięśni, ścięgien czy też więzadeł. Wśród najczęściej występujących obrażeń wymienia się:

uszkodzenie stożka rotatorów,
zwichnięcie barku (uszkodzeniu może ulec staw barkowy, otaczającego go więzadła i mięśnie),
niestabilność barku (w przypadku zbyt szybkiego powrotu do aktywności fizycznej po przebytym urazie lub nieprawidłowo prowadzonej rehabilitacji),
przeciążenie stawu barkowego,
zwyrodnienie stawu barkowego związane z licznymi stanami zapalnymi i krwawieniami w obrębie stawu barkowego.

Objawy urazów i zwichnięcia barku

Urazów stawu barkowego w żadnym wypadku nie należy ignorować. Z pewnością, gdy dojdzie do jakiegokolwiek uszkodzenia, pojawią się dokuczliwe objawy. Najczęściej występujące symptomy to m.in.:

intensywny ból w górnej części ramienia, który narasta w czasie ruchów rękoma,
trudności w poruszaniu kończyną,
osłabienie siły mięśniowej kończyny,
uczucie niestabilności stawu,
wystający koniec obojczyka, który po wciśnięciu ponownie „wyskakuje” (tzw. objaw klawisza),
obrzęk i opuchlizna,
zasinienie,
krwiaki,
zniekształcenie wyglądu ramienia,
głowa kości ramiennej może być wyczuwalna w okolicy pachy,
drętwienie, pieczenie lub mrowienie kończyny (gdy uszkodzony zostanie nerw),
może pojawić się również stan podgorączkowy lub gorączka oraz ogólne złe samopoczucie.

Urazy stawu barkowego – jak leczyć?

Gdy zauważymy objawy bólowe lub trudności z poruszaniem barkiem, powinniśmy udać się do lekarza. Niewyleczony uraz może skutkować poważnymi konsekwencjami. Po wykonaniu prześwietlenia (RTG) możliwe jest zdiagnozowanie miejsca i rozległości urazu oraz zastosowanie najlepszego sposobu leczenia.

Zwichnięty bark wymaga nastawienia. Najczęściej wykorzystuje się w tym celu metodę zamkniętą, bezoperacyjną. Pacjent otrzymuje znieczulenie miejscowe lub ogólne. W niektórych przypadkach konieczna może być interwencja chirurgiczna.

W razie urazu stawu barkowego stosowane są zimne okłady, a także leki zawierające paracetamol oraz preparaty przeciwbólowe do stosowania miejscowego (np. w formie żelu). Nie należy używać maści i plastrów rozgrzewających – zwłaszcza od razu po doznaniu obrażenia, ponieważ mogą przynieść odwrotny efekt. Nasilą ból, zwiększając opuchliznę. Z tej formy terapii można skorzystać na dalszym etapie leczenia urazu stawu barkowego. Barku nie powinno się przeciążać, często lekarz rekomenduje jego unieruchomienie za pomocą stabilizującej ortezy.

Rehabilitacja w przypadku urazów stawu barkowego

Po urazie stawu barkowego ważna jest rehabilitacja. Najczęściej polega ona na systematycznych ćwiczeniach rozciągających mięśnie. Początkowo ćwiczenia wykonywane są bez obciążenia. Następnie większy nacisk kładzie się na stabilizację stawu oraz zwiększenie siły mięśniowej. Istotna jest terapia manualna, która ma na celu poprawę ruchomości stawu i odblokowanie go. Pacjenci poddawani się fizykoterapii (np. działanie pola magnetycznego, ultradźwięki, laser). Popularny staje się także kinesiotaping.

Ćwiczenia zalecone przez rehabilitanta powinny być wykonywane regularnie – również w domu.

Leczenie wraz z rekonwalescencją po urazie stawu barkowego może trwać ok. 3-6 tygodni. Osoby, które chcą powrócić do dawnej aktywności fizycznej, powinny robić to rozważnie. Pierwszy uraz stawu barkowego zwiększa ryzyko kolejnych w przyszłości.

Rehabilitacja dla niepełnosprawnych, dlaczego warto z niej skorzystać?

Rehabilitacja nie tylko może pomóc osobom niepełnosprawnym w odzyskaniu części utraconych funkcji, ale także zapewnia odpowiednią dawkę aktywności fizycznej. Niektóre choroby, na przykład cukrzyca i otyłość, dużo częściej występują o osób niepełnosprawnych ruchowo – właśnie ze względu na niski poziom aktywności.

Rehabilitacja a odzyskanie sprawności

Rehabilitacja lecznicza może zapobiec pogłębianiu się niepełnosprawności, a nawet doprowadzić do cofnięcia się części zaburzeń spowodowanych przez chorobę lub uraz. To, jakie efekty będą możliwe do osiągnięcia za pomocą rehabilitacji, zależy od indywidualnych rokowań. W wielu przypadkach liczy się czas – osoby po udarze powinny rozpocząć rehabilitację jak najszybciej, nawet w ciągu pierwszej doby od incydentu mózgowo-naczyniowego. Podobnie, rehabilitację dzieci niepełnosprawnych z powodu wad wrodzonych również często zaczyna się jak najszybciej, aby zapobiec dalszym problemom w rozwoju.

Czy osoby niepełnosprawne powinny ćwiczyć?

Utrzymanie odpowiedniego poziomu aktywności fizycznej jest bardzo ważne dla osób niepełnosprawnych. Z tego powodu nawet w przypadkach, gdy niemożliwe jest leczenie przyczyny niepełnosprawności, odpowiednie ćwiczenia zmniejszają prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań zdrowotnych.

Rehabilitacja ma więc na celu poprawę ogólnego stanu zdrowia i samopoczucia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Wiadomo, że osoby niepełnosprawne mogą osiągnąć znaczne korzyści zdrowotne, w tym zmniejszenie ryzyka wystąpienia takich schorzeń jak:

Choroba wieńcowa;
Nadciśnienie;
Rak okrężnicy;
Cukrzyca.

Jednak charakter niepełnosprawności może oznaczać, że dana osoba ma problemy z poruszaniem się, które utrudniają udział w aktywności fizycznej. Z kolei brak aktywności fizycznej prowadzi do rozwoju (lub pogorszenia) chorób przewlekłych, takich jak choroby układu krążenia, udar, cukrzyca i osteoporoza. Rehabilitacja jest potrzebna zwłaszcza tym, których niepełnosprawność uniemożliwia podejmowanie ćwiczeń samodzielnie.

Rehabilitacja działa korzystnie na zdrowie psychiczne

Ważne jest, aby dbać również o zdrowie psychiczne, zwłaszcza, jeśli jest się niepełnosprawnym. Uczestnictwo w rehabilitacji przeciwdziała izolacji osób niepełnosprawnych, dostarcza też ważnej dla dobrego samopoczucia, dawki ruchu.

Osoby niepełnosprawne znacznie częściej wycofują się społecznie i rezygnują z aktywności. Rehabilitacja nie jest idealną odpowiedzią na potrzebę kontaktu, jednakże daje możliwość zaangażowania się oraz aktywizacji ruchowej.

Co więcej, problemy ze zdrowiem psychicznym mogą utrudnić przestrzeganie zdrowego stylu życia pod względem diety i cyklu snu, prowadząc do dalszych chorób. Zły stan zdrowia fizycznego i psychicznego negatywnie wpływa na zdolność do nauki, pracy i relacje z innymi.

Wdrożenie odpowiednio skonstruowanej rehabilitacji jest sposobem na wspieranie zdrowia fizycznego i psychicznego osób niepełnosprawnych, a tym samym niezależności i zdolności do uczestniczenia w społeczności.